Toros Dağları Özellikleri

Ülkemizin Akdeniz kıyılarına paralel bir şekilde, Rodos Adası'ndan Suriye sınırına kadar yaklaşık 2 bin kilometrelik bir dağ zincirinden oluşmuş olan Toros Dağları, Türkiye'nin önemli coğrafi unsurlarından biridir. Bu zincirin en yüksek noktası, 4 bin metreye kadar ulaşan Demirkazık zirvesidir. Toros Dağları'nın bu bölgesi, Aladağlar olarak da bilinmektedir. Anadolu'nun güney kesiminde yer alan Toros Dağları, Akdeniz kıyıları boyunca uzanırken, Doğu Anadolu Bölgesi'ne doğru da kollarıyla yayılır. Büyük bir kısmı Akdeniz Bölgesi'nde bulunan Toros Dağları, aynı zamanda Doğu Anadolu Bölgesi'nde de yer almaktadır. Bu dağlar, İç Anadolu'yu Akdeniz kıyılarından ve Doğu Anadolu'yu Güneydoğu Anadolu'dan ayıran, farklı yüksekliklerdeki sıra dağlardan oluşur.

Güneybatı Anadolu'nun Akdeniz kıyılarından, Türkiye'nin güneydoğu köşesi olan Hakkâri yöresine kadar uzanan Toros Dağları, coğrafi ve jeolojik olarak önemli bir yapıya sahiptir.

Toros Dağları'nın Oluşumu

Toros Dağları, Kuzey Anadolu Dağları gibi, 3. Jeolojik Zaman'da Alp orojenezi ile oluşmuştur. 2. Jeolojik Zaman boyunca Tetis Okyanusu'nun tabanında bulunan arazi, tortul maddelerle dolmuştur. Tetis Okyanusu'nun tabanı, kara dışı kuvvetlerin (rüzgar, akarsu, buzul, dalga, deniz akıntıları gibi) taşıdığı malzemelerle birikmeye başlamıştır. Deniz tabanında biriken bu malzemeler, üstten gelen basınçla tortul taşlara dönüşmüştür. Bu özellikleri, 20. yüzyılın başlarından itibaren yer bilimcilerin ilgisini çekmiştir. Ancak, Toros kuşağının jeolojik özelliklerini konu alan sistemli araştırmalar daha yakın bir geçmişe dayanmaktadır. Özellikle 1940-1950 yılları arasında yapılan araştırmalar sonucunda Toros Dağları'nın genel jeolojik özelliklerine dair önemli veriler elde edilmiştir. Son on yıl içinde, Toros Dağları'nın farklı kesimlerinde yerli ve yabancı yerbilimciler tarafından gerçekleştirilen araştırmalar, bu kuşağın jeolojik özelliklerinin ortaya çıkarılmasında önemli gelişmeler sağlamış ve Toros Dağları'nın önceden bilinenden çok daha farklı ve karmaşık özelliklere sahip olduğunu göstermiştir.

Toros Dağları'nın Başlıca Bölümleri

Doğu Toroslar: Aladağlar'dan sonra Toros Dağları, farklı kollar halinde doğuya uzanır. Bu sıralar arasında Doğu Anadolu Bölgesi'nin merkezi kesimine doğru uzanan Tahtalı, Karasu-Aras, Munzur Dağları en önemli silsileler olarak görülmektedir.
Güneydoğu Toroslar: Doğu Anadolu Bölgesi'ni güneyden bir yay halinde kuşatan dağlar olarak bilinirler. Batı ucunda Amanos Dağları'na ulaşan bu dağlar, doğuda Van Gölü'nün güneyindeki Hakkari yöresinde çok yüksek ve geniş bir dağlık alan meydana getirirler. Cilo Dağı'nın yüksekliği 4.168 metreye kadar ulaşır.
Orta Toroslar: Uzun Yayla Platosu ile Taşeli Platosu arasında kalan Orta Toros sıraları, başlangıçta Göksu Nehri ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır. Orta Toroslar'da irtifa kuzeydoğu yönüne gittikçe artmaktadır. Toros sıralarının en yüksek noktalarına Bolkar Dağları (3.585 m) ve Aladağlar (3.756 m) üzerinde ulaşılmaktadır. Bu dağlar arasındaki Çakıt Vadisi ve bu vadinin batısındaki Gülek Boğazı, ilkçağlardan beri önemini koruyan bir ulaşım yoludur.
Batı Toroslar: Antalya Körfezi'nin batısında uzanan sıralar, kabaca kuzeydoğu-güneybatı yönlüdür. Körfezin hemen batısındaki Beydağları, en önemli sıradağlar olarak kabul edilmektedir. Göller Yöresi'nde karışık bir görünümde olan sıralar, Beyşehir Gölü ile Antalya Körfezi'nin doğusunda belirgin sıralar şeklindedir. Burada dış kısımdaki Sultan Dağları, Akdağ, Dedegöl, Geyik Dağı sıraları en önemlileri olarak kabul edilir. Bu dağların uzanışı kabaca kuzeybatı-güneydoğu yönlüdür. Antalya Körfezi'nin kuzeyinde, Antalya ve çevresini Göller Yöresi ve diğer bölgelerimize doğru eksen üzerinde Çubuk Boğazı önemli bir geçit yoludur. Batı Toroslar, Taşeli Platosu'na kadar uzanır ve orada gözden kaybolur.

Toros Dağları'nın Özellikleri

Toros Dağları, ülkemizin güney kısımlarında başlayıp Akdeniz Bölgesi'nin kıyılarına kadar paralel şekilde uzanır.
Toros Dağları, batıda Teke Yarımadası'ndan başlayarak Suriye sınırına kadar devam eder.
Toros Dağları, Alpin kuşağının bir parçası olarak kabul edilir.
Toros Dağları, 3. Jeolojik Zaman'da Alpin orojenezi ile oluşmuştur.
Ayrıca, Toros Dağları ülkemizin önemli ormanlık alanlarından bir tanesini oluşturmaktadır.